ZAAM (2022)

Het verhaal

In het krimpende landschap van het amateurtheater fonkelt en floreert toneelvereniging T.O.E.P. uit Winterswijk-Kotten nog als vanouds. Steeds op zoek naar theaterstukken die qua vorm en inhoud passen in deze tijd, grijpt T.O.E.P. zijn 75-jarig jubileum aan om het publiek te verrassen met een speciaal voor dit jubileum geschreven toneelstuk ZAAM.
ZAAM vertelt het leven op Einder. Een kleine gemeenschap die in de verte best enige gelijkenis met Kotten zelf vertoont: de mensen; de problemen; de liefdes; de ruzies; de gezelligheid. Centraal staat de zoektocht van de jongeren van Einder naar een plek om te wonen. Einder biedt alles wat ze zouden wensen, behalve een vrij huis… Meer dan twintig spelers van 11 tot 71 jaar geven in een ingenieus, draaiend decor vorm aan de verrassende karakters die wonen op Einder. Herkenbare mensen die moeten leren omgaan met veranderende tijden.

 

ECAL-subsidie toegekend!

Ai’j plat könt praoten, moi’j ’t neet laoten.

Wat dialect veur TOEP betekent.

Veur TOEP is plat praoten ne vanzelfspreakendheid, zowal met de oetvoeringen, as  met de repetities. Zo ok in ’t jubileumstukke dat wi’j spölt in juni 2022. Ok daor is uns Wenters plat neet weg te denken. Problemen dee ok teagenwwaordig an de orde bunt, dinge dee op dit moment spölt, maor ok olde gewönten wordt in dit ludieke stukke good wear-e-gèvene. In dit stukke brengt  de opvattingen en gewöntes van westerlingen dee op Einder komt heel wat ongemak en soesa teweag bi’j de leu dee al op Einder wont. ( name van ne buurtschap bedacht deur d’n schriever)

Korten oetleg.

Met problemen van teagenwaordig bedoel ik as veurbeeld de wonningnood. Veuralle veur jonge leu op Einder dee heel gaerne hier wilt blieven wonnen. Dat mot mögeluk wezzen, ok financieel. Bi’j dinge dee an de orde bunt köi’j in dit stukke  denken an ’t plan van ne westerling den effen kump kieken en ’t gemeenschapsgebouw wil kopen. Eigenluk wil hee, zo at hee zeg heel Einder wal kopen. Dat kan hee wal denken, maor daor kump Einder groots tègen in actie. Veuralle de jonge leu pikt dit neet.

Wenters dialect en Nederlands.

Euzen Hannes, één van de oldste inwonners op Einder hölt alles good in de gaten en gif ziene eigen mening ovver de leu. Dat deut hee fantastisch. Euzen Hannes pröt de toeschouwers bi’j, natuurluk in ’t dialect. Hee legt ze precies oet hoo de leu in mekare steakt. De rolle van Euzen Hannes ‘löp’ as ne rooien draod deur ’t stukke. Ok bunt d’r twee kleine meikes, dee ok as ne rooien draod deur ’t stukke loopt. Zee hebt  hun eigen kiek op de dinge. De beide meikes hebt van vader en mooder Nederlands learn praoten. En dan bunt d’r ok nog twee grotere dearns. Dee hebt zo hun eigen mening ovver tradities en ok ovver Einder. Ok disse beide dearns loopt as ne rooien draod deur ’t stukke hen. Jao, zelfs d’n man met de harmonika zungk in’t dialect.

Tradities, maor ok invlood van boetenaf.

Dan bunt d’r tradities dee in ere wordt e-hollene. Ok invlood van boetenaf spölt met. Sommige leu bunt bange dat d’r ok hele bekrompen inzichten bunt ovver de sexualiteit. Of dat werkeluk zo is, kump in ’t stukke mooi naor veuren. Einder hef un riek verenigingsleaven, dat blik wal.

De ontwikkeling van het dialect in ‘t algemeen.

Ik denke dat Anno 2022,  völle kleine kindere in eerste instantie Nederlands leert praoten. Ai’j dan ’t geluk hebt en i’j wont in ne buurtschap met un riek vereningsleaven leer i’j vanzelf wal wat dialect. Ai’j dan ok nog ’t geluk hebt en i’j gaot bi’j ne toneelvereniging as TOEP, steak i’j hier nog völle meer van op. Want plat praoten is neet veur domme leu, nea, juust neet. I’j bunt beveurrecht ai’j dat ok könt. Dat wordt soms nog wal vergeaten. Jommergenog is d’r soms sprake van wat verbastering. TOEP waakt d’r veur dat het dialect neet weg ebt in de Nederlandse taal. Het Nederlands wat hier wordt e-praot is van disse tied. Olde leu praot vake plat, jonge leu praot vake Nederlands. ‘t Is dus wal is ne mengelmoes van talen in dit stukke, maor ’t dialect brech ‘t d’r heel good af.

Op natuurlukke wieze.

Het dialect kump in dit stukke prachtig tot zien recht. De leu dee plat praot, doot dat werkeluk op natuurlukke wieze. At daortègenovver dan ne westerling steet en den pröt Nederlands, kump ’t dialect hier nog beater oet de varve.

As vereniging het dialect stimuleren.

Dat is bi’j TOEP helemaol vanzelfspreakend. Deurdat d’r völle ‘riepe’ spöllers bi’j bunt, leert unze jonge spöllers dat dialect praoten neet gek is, maor juust mooi. Dat het dialect één van de belangriekste aspecten van unze vereniging is.

Stimuleringsfonds Nedersaksisch in Gelderland.

Dat het Erfgoedcentrum Achterhoek en Liemers, ECAL as taalinstituut Nedersaksisch in Gelderland gearne ne rolle wil spöllen bi’j uns jubileumjaor vinde wi’j heel fijn en wi’j bunt  dan ok heel bli’j met het geweldig mooie subsidiebedrag en de ovverige steun. Fantastisch!. Bedankt daorveur!

Gerrie Kuenen – Meinen

Kotten 04-06- 2022  

ROLVERDELING